სერჩები ხშირად პოსტის იდეას მკარნახობს ხოლმე, მაგრამ ზოგიერთი ისეთია, რომ მოკლედაც შეიძლება პასუხის გაცემა. ასე რომ, ყველაზე პოპულარულ და საჭირბოროტო საძიებო სიტყვებს ვუპასუხოთ:
იურისპრუდენციის განმარტება – ლათინური სიტყვიდან juris prudentia, რომელიც შეიძლება ითარგმნოს, როგორც სამართლის მეცნიერების ფილოსოფია;
შვილიშვილს ეკუთვნის თუ არა წილი ბებიის ბინიდან – მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ სამკვიდროს გახსნის მომენტისთვის ცოცხალი აღარ არის მამკვიდრებლის მემკვიდრე მათი მშობელი;
კანონი ბავშვთა უფლებების შესახებ – შემიძლია ბავშვის უფლებათა კონვენცია შემოგთავაზოთ;
რას ნიშნავს სამკვიდროს მიღება ფლობით – ეს ნიშნავს, რომ მემკვიდრემ შესაძლო არ მიმართოს ნოტარიუსს და არ აიღოს სამკვიდრო მოწმობა, მაგრამ შეუდგეს ქონების მართვას ისეთი ფორმით, რაც დაადასტურებს, რომ მან სამკვიდრო მიიღო, მაგ: ბინაში საცხოვრებლად გადასვლა, მიწის დამუშავება და ა.შ.
ჩუქების უფლების განმარტება – ჩუქება არის ხელშეკრულება, რომლის ძალითაც მჩუქებელი უსასყიდლოდ გადასცემს დასაჩუქრებულს ქონებას საკუთრებად მისივე თანხმობით. “ჩუქების უფლებაში” რა იგულისხმება, ვერ მივხვდი, მაგრამ მოქმედებს ვარაუდი, რომ მჩუქებელს თავად უნდა ჰქონდეს საკუთრების უფლება ქონებაზე, სხვაგვარად იგი ამ უფლებას სხვას ვერ გადასცემს.
მემკვიდრეობით მიღებული მიწის დარეგისტრირება – მიმართეთ ნოტარიუსს და შემდეგ სამკვიდრო მოწმობის საფუძველზე მიწის ნაკვეთი აუცილებლად დაარეგისტრირეთ საჯარო რეესტრში.
მშობელს აქვს უფლება ბავშვის ნახვის – ყველა შემთხვევაში, მაშინაც კი, თუ მშობელს მშობლის უფლება ჩამორთმეული აქვს სასამართლოს მიერ. სასამართლო წყვეტს, რამდენად მიზანშეწონილია მშობლის მიერ შვილის მონახულება და რა პერიოდულობით, შესაბამისად, შესაძლოა, აუკრძალოს კიდეც.
სამკვიდროზე დავა ხანდაზმულობის დროს – ზოგადად, ხანდაზმულობის ვადის გასვლა ნიშნავს, რომ მოთხოვნის უფლება აღარ არსებობს და შესაბამისად, დავაც უშედეგო იქნება. კანონით გათვალისწინებულია გამონაკლისი შემთხვევები, როდესაც ხანდაზმულობის ვადის დინება ხელახლა შეიძლება აღდგეს, მაგალითად, დებიტორის მიერ ვალის აღიარება.
სამკვიდროს მიღების უპირატესი უფლება – ასეთი არ არსებობს. მემკვიდრეებს შორის ქონება ნაწილდება კანონით დადგენილი რიგითობის მიხედვით. არაშრომისუნარიან პირებს, რომლებიც მამკვიდრებლის რჩენაზე იყვნენ და დამოუკიდებლად თავის შენახვა არ შეუძლიათ, თუ მათ შესახებ ანდერძში მითითებული არ არის, უფლება აქვთ მოითხოვონ სარჩო (ალიმენტი) სამკვიდროდან.
ქორწინების დროს შეძენილი ქონება – მეუღლეთა საერთო საკუთრებაა, გარდა ერთ-ერთი მეუღლის მიერ ჩუქებით ან მემკვიდრეობით მიღებული ქონებისა.
არასრულწლოვანი მემკვიდრე როგორ იღებს სამკვიდროს? – მის მაგივრად სამკვიდროს იღებს და სრულწლოვანების მიღწევამდე განკარგავს მშობელი ან სხვა კანონიერი წარმომადგენელი.
სრულწლოვანი შვილები მშობლების განქორწინების შემთხვევაში – სრულწლოვანების მიღწევის შემდეგ ადამიანი სრული ქმედუნარიანი ხდება, შესაბამისად, მშობლების განქორწინების პროცესში სრულწლოვანი შვილები დაბრკოლებას არ წარმოადგენენ და არც რაიმე დამატებითი უფლებით სარგებლობენ.
ბავშვის მამად აღიარება – ნებაყოფლობით ან სასამართლოსთვის მიმართვის გზით.
შვილების წარმომადგენლობა – მშობლების მოვალეობაა, მათი არარსებობის შემთხვევაში კი მეურვის ან მზრუნველის.
სიცოცხლის უფლება – ადამიანის უფლებათა და თავისუფლებათა ევროპული კონვენციით გარანტირებული უფლება. ადამიანის სიცოცხლის ხელყოფა დაუშვებელია გარდა იშვიათი გამონაკლისი შემთხვევებისა და ისიც მაშინ, თუ მკვლელობა სხვა ადამიანების სიცოცხლის ან სხვა სიკეთის გადარჩენას ისახავს მიზნად. (მაგ. ტერორისტის მკვლელობა სპეცოპერაციის დროს).
წილის გამოთვლა მემკვიდრეობის დროს – აჯობებს, ნოტარიუსს მიმართოთ;
მაინტერესებს რა უფლება აქვს დედას განქორწინების შემთხვევაში – განქორწინების შემთხვევაში მშობლებს შვილებზე თანაბარი უფლებები აქვთ. თუკი თავად ვერ მორიგდებიან არასრულწლოვანი შვილების საცხოვებელ ადგილზე, რჩენასა და სხვა საკთხებზე, ამას სასამართლო გადაწყვეტს. თუკი ერთ-ერთი მშობელი თავს არიდებს შვილის მიმართ თავისი მოვალეობის განხორციელებას, სასამართლო შესაბამის ზომებს მიიღებს.
მეურვე-განმარტება – მეურვეობა უწესდება ქმედუუნარო პირს. ასეთები არიან შვიდ წელს მიუღწეველი ბავშვები და სულით ავადმყოფები ან ჭკუასუსტები, რომლებიც სასამართლოს მიერ ქმედუუნაროდ არიან აღიარებული. მშობლების სახეზე არარსებობის შემთხვევაში მათ მოვალეობას მეურვე ასრულებს.
კანონი საოჯახო სამართლის შესახებ – საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის მეხუთე წიგნი.
განათლების უფლება – ადამიანის უფლებათა და თავისუფლებათა ევროპული კონვენციით და აგრეთვე ეროვნული კანონმდებლობით გარანტირებული ადამიანის უფლება.
კანონი ქორწინების შესახებ – საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი, წიგნი მეხუთე, კარი პირველი.
კანონი მემკვიდრეობის შესახებ – საქართველოს სამოქალაქო კოდექსის მეექვსე წიგნი.
საჯარო მოხელე – საქართველოს კანონის “საჯარო სამსახურის შესახებ” მიხედვით, მოხელე არის პირი, რომელიც ინიშნება ან აირჩევა სახაზინო დაწესებულების საშტატო თანამდებობაზე. მოხელეები იყოფიან სახელმწიფო მოხელეებად და ადგილობრივი თვითმმართველობის მოხელეებად.
ჩაწერის ინსტიტუტი – აღარ არსებობს.
არასრულწლოვანი დედის და მამის უფლებები და დახმარება – თუ არასრულწლოვნები დაქორწინდნენ (მშობლების ნებართვით) ისინი უკვე სრულ ქმედუნარიანად ითვლებიან და სრულწლოვანებს უთანაბრდებიან. შესაბამისად, მათთვის დაწესებულ რაიმე დამატებით უფლებას ან შეღავათს კანონი არ იცნობს.
არარეგისტრირებულ ქორწინებაში დაბადებული ბავშვის უფლებები – მშობლებს იგივე მოვალეობები აქვთ არარეგისტრირებულ ქორწინებაში დაბადებული ბავშვის მიმართ, როგორიც ქორწინების პერიოდში შეძენილი შვილის მიმართ ექნებოდათ.
საკუთრების მოწმობა – ასეთი არ არსებობს. საკუთრების უფლების დასადასტურებლად უპირველესი მტკიცებულება საჯარო რეესტრის ამონაწერია.
მიწის ნაკვეთის ჩუქება შეზღუდული ქმედუნარიანობის პირისთვის – აუცილებელია მშობლის, ხოლო მისი არარსებობის შემთხვევაში, მზრუნველის თანხმობა; იგი შეზღუდული ქმედუნარიანობის პირის მაგივრად საჩუქარს მიიღებს და მის სასარგებლოდ მართავს.
შვილების საცხოვრებელი ადგილის განსაზღვრა – განისაზღვრება თავად მშობლების, ხოლო შეთანხმების მიუღწევლობის შემთხვევაში – სასამართლოს მიერ.
წილი სამოქალაქო ქორწინების შედეგად ბავშვებს – ასეთი არ არსებობს. შვილები შეიძლება მხოლოდ მემკვიდრეობის უფლებით სარგებლობდნენ მშობლების გარდაცვალების შემდეგ.
დედის მოვალეობა შვილისადმი – შვილების მიმართ დედას და მამას თანაბარი უფლება-მოვალეობები აქვთ. სამოქალაქო კოდექსის თანახმად, “მშობლები უფლებამოსილი და ვალდებული არიან, აღზარდონ თავიანთი შვილები, იზრუნონ მათი ფიზიკური, გონებრივი, სულიერი და სოციალური განვითარებისათვის, აღზარდონ ისინი საზოგადოების ღირსეულ წევრებად, მათი ინტერესების უპირატესი გათვალისწინებით.” მშობლებს აქვთ არასრულწლოვანი შვილის რჩენისა და მათი უფლებებისა და ინტერესების დაცვის ვალდებულება, არიან მისი კანონიერ წარმომადგენლები ნებისმიერ სამართლებრივ ურთიერთობაში, მათ შორის, სასამართლოშიც.
მემკვიდრის უფლება – მიიღოს სამკვიდრო ან უარი თქვას მასზე.
მემკვიდრეობის მიღებაზე უარის თქმის წესები – აუცილებელია ნოტარიუსთან მისვლა და სამკვიდროზე უარის თქმა სამკვიდროს გახსნიდან ექვსი თვის განმავლობაში.
ფიზიკური პირის კანონიერი წარმომადგენელი – არასრულწლოვნის კანონიერი წარმომადგენელია მშობელი, მისი არარსებობის შემთხვევაში კი შვიდ წელს მიუღწეველ ბავშვს ენიშნება მეურვე, ხოლო შვიდიდან თვრამეტ წლამდე ასაკის მოზარდს – მზრუნველი. სასამართლოს მიერ სრულწლოვანი პირი შეიძლება იქნას აღიარებული ქმედუუნაროდ ან შეზღუდულქმედუნარიანად. წარმომადგენლობის წესი ამ შემთხვევაშიც იგივეა. აგრეთვე დასაშვებია, რომ პირმა წარმომადგენლობითი უფლება მიანიჭოს სხვა პირს, რათა მან იგი წარმოადგინოს კონკრეტულ სამართლებრივ ურთიერთობაში და იმოქმედოს მისი სახელით, ამისათვის საჭიროა სანოტარო წესით დამოწმებული მინდობილობა.
სამოქალაქო რეესტრის შესახებ კანონი – გვაქვს მხოლოდ კანონი “სამოქალაქო აქტების რეგისტრაციის შესახებ”.
საჯარო რეესტრი – ვებ-გვერდი
ჩუქების გაუქმება და კანონით მემკვიდრეობა – იმედი მაქვს, სწორად მივხვდი, რასაც გულისხმობდნენ. მემკვიდრეობის განაწილებისას სავალდებულო წილის მოთხოვნაზე უფლებამოსილ პირს უფლება აქვს მოითხოვოს სავალდებულო წილის შევსება თანხის იმ ოდენობით, რა ღირებულების ნივთიც მამკვიდრებელმა სიცოცხლეში აჩუქა მესამე პირს. ეს წესი აღარ მოქმედებს, თუ ჩუქებიდან ათი წელია გასული.
მშობლის მოვალეობანი სრულწლოვანი ბავშვის მიმართ – მშობლები ვალდებულნი არიან, არჩინონ თავიანთი არასრულწლოვანი შვილები; აგრეთვე სრულწლოვანი შრომისუუნარო შვილები, რომლებიც დახმარებას საჭიროებენ.
აქვს თუ არა არასრულწლოვანს მაღაზიასთან გარიგების დადების უფლება – მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ განკარგავს მშობლის მიერ მისთვის გადაცემულ ჯიბის ფულს. თუკი არასრულწლოვანი დებს გაცილებით დიდი ღირებულების გარიგებას, აუცილებელია მისი მოწონება მშობლის მიერ.
სამართლის ცნება – სიმართლე გითხრათ, მისი უამრავი ვარიაცია არსებობს. ყველაზე მარტივად რომ ვთქვათ, სამართალი სახელმწიფოს მიერ დადგენილი ქცევის სავალდებულო წესების ერთობლიობაა.
დედობის უფლების ჩამორთმევა – მხოლოდ სასამართლოს უფლებამოსილებაა.
სესხის მოთხოვნის უფლების ხანდაზმულობის ვადა – სესხის დაბრუნების ვადა, თუკი მხარეები თავად არ შეთანხმებულან, სამი თვეა; მოთხოვნის ხანდაზმულობის ვადა კი – სამი წელი.
სხვისი ნივთის პოვნა – მპოვნელმა უნდა შეატყობინოს მესაკუთრეს, ხოლო თუკი მისი ვინაობა უცნობია, პოლიციას ან ადგილობრივ თვითმმართველობის ორგანოს. თუკი ამ მომენტიდან ერთი წლის განმავლობაში მესაკუთრის ვინაობა ცნობილი არ გახდა, მპოვნელი იძენს საკუთრების უფლებას ნაპოვარზე; ხოლო თუკი მესაკუთრე გამოვლენილი იქნა, მპოვნელს შეუძლია მოითხოვოს ჯილდო ნაპოვნის ღირებულების ხუთ პროცენტამდე ოდენობით.
განქორწინების შემდგომი მოვლენები ქართულ სამართალში – არასრულწლოვანი შვილების რჩენის მოვალეობისა და საცხოვრებელი ადგილის განსაზღვრა, საერთო ქონების გაყოფა.
ურთიერთობა სამოქალაქო რეესტრთან – მაქსიმალურად გამარტივებულია. მიმართეთ სამოქალაქო რეესტრის სააგენტოს ნებისმიერ ტერიტორიულ სამსახურს.
მეუღლის უარი განქორწინებაზე – განქორწინება ურთიერთთანხმობის გარეშე ვერ დარეგისტრირდება.
რეგისტრირებული ქორწინების უფლებები – ქონებრივი უფლება-მოვალეობანი მეუღლეებს შორის.
კანონი მშობლებისა და შვილების ურთიერთობის შესახებ – სამოქალაქო კოდექსი, წიგნი მეხუთე, კარი მეორე.
მოძრავი ნივთების რეესტრი – ასეთი არ არსებობს. მხოლოდ უძრავი ქონება რეგისტრირდება საჯარო რეესტრში.
მეურვის მიერ ქონების განკარგვა – ივარაუდება, რომ მეურვე ქონებას მართავს სამეურვეო პირის სასარგებლოდ და უნდა მიმართოს ყველა ზომას, რათა იგი საუკეთესო მდგომარეობაში შეინარჩუნოს.
უნდა იცხოვრო თუ არა 18 წლის შემდეგ მშობლებთან ერთად – სურვილზე და ოჯახურ გარემოებებზეა დამოკიდებული. თუ დამოუკიდებლად ცხოვრება და მუშაობა გნებავთ, თქვენი ნებაა, კანონით ამის უფლება გაქვთ! 🙂
შრომისუუნარო პირების მემკვიდრეობის საკითხი – როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, თუ შრომისუუნარო პირს მამკვიდრებელი უზრუნველყოფდა სარჩოთი, მაგრამ ანდერძში მის შესახებ მოხსენიებული არ არის, მას უფლება აქვს მოითხოვოს ალიმენტი სამკვიდროდან. რაც შეეხება ანდერძით ან კანონით მემკვიდრეობას, შრომისუუნარო პირი ისეთივე უფლებით სარგებლობს, როგორც შრომისუნარიანი პირი.
შვილის გაჩუქება – ეს დანაშაულია. საერთოდ, რატომ უნდა მოუვიდეს ადამიანს ასეთი რამ აზრად? 😦
16წლის არასრულწლოვანი ბავშვის უფლებები – ამ ასაკში პირს აქვს მუშაობის უფლება; აგრეთვე დაქორწინების უფლებაც მხოლოდ მშობლის თანხმობით.
Themis 