რამდენიმე დღის წინ მეგობარმა დახმარება მთხოვა. უკვე დიდი ხანია, ის და მისი მეუღლე ერთად აღარ ცხოვრობენ და აინტერესებდა, როგორ ხდება განქორწინების რეგისტრაცია. ეგონა, სასამართლოსთვის უნდა მიემართა და წინასწარ ზრინავდა იმის წარმოდგენაზე, რამდენჯერ მოუწევდა სასამართლოში მისვლა, ყოფილ მეუღლესთან შეხვედრა და ამასთან დაკავშირებული მთელი უსიამოვნო პროცედურები. ამას ისიც დაერთო, რომ ვიღაცამ არასწორად მიაწოდა კანონის ერთ–ერთი მუხლის ნაგლეჯი და ეგონა, სანამ მისი უმცროსი შვილი ერთი წლის არ შესრულდებოდა, განქორწინების მოთხოვნის უფლება არ ჰქონდა.
ეს უკანასკნელი მცდარი აზრი მაშინვე გავუბათილე. ჩემი მეგობარი მდედრობითი სქესის წარმომადგენელია, ჩვენი სამოქალაქო კოდექსი კი მხოლოდ ქმარს უწესებს განქორწინების თაობაზე განცხადების შეტანას ცოლის ორსულობისა და ბავშვის დაბადებიდან ერთი წლის განმავლობაში მისი თანხმობის გარეშე.
ფოტო განწყობისათვის 🙂
წყვილებს, უფრო სწორად კი, ყოფილ წყვილებს, რომლებსაც თავიანთი ამ სტატუსის დარეგისტრირება ოფიციალურადაც სურთ, აღარ მოუწევთ სასამართლოში სირბილი, თუკი ერთმანეთში ყველაფერი გარკვეული აქვთ და სადავო არაფერია. ყველაფერი ძალიან მარტივადაა: უნდა მიმართონ სამოქალაქო რეესტრის ტერიტორიულ სამსახურს, რომელიც 45 ლარიანი ქვითრისა და ერთობლივი განცხადების მიღების შედეგად 15 დღის შემდეგ გასცემს განქორწინების მოწმობას. თუკი ამ ვადაში ერთ–ერთი მათგანი მაინც განაცხადებს უარს განქორწინებაზე, განქორწინება არ დარეგისტრირდება.
აღსანიშნავია ისიც, რომ აღარ არის აუცილებელი სამოქალაქო რეესტრის სააგენტოს ტერიტორიული სამსახურისათვის რეგისტრაციის ადგილის მიხედვით მიმართვა (თუმცა, სამოქალაქო კოდექსში ჯერ კიდევ შემორჩენილია ეს მოთხოვნა!). სამოქალაქო რეესტრის მთელი მონაცემთა ბაზა უკვე ელექტრონულია, შესაბამისად, ტერიტორიული სამსახურისათვის სრულიადაც არ წარმოადგენს პრობლემას იმ აქტის მოძიება, რომელიც თავის დროზე მას არ დაურეგისტრირებია.
ზემოთაღწერილი პროცედურა ხორციელდება იმის მიუხედავად, ჰყავთ თუ არა ცოლ–ქმარს არასრულწლოვანი შვილები. კანონის (სამოქალაქო კოდექსის) ძველი რედაქცია ასეთ შემთხვევაში სასამართლოს ჩარევას მიიჩნევდა აუცილებლად. დღევანდელი მდგომარეობით კი თუკი მშობლები თავად შეთანხმდებიან შვილების საცხოვრებელი ადგილის, აღზრდაში თითოეული მათგანის მონაწილეობისა და სხვა მსგავს საკითხებზე, სასამართლოსთვის მიმართვა აღარ მოუწევთ. იგივე შეიძლება ითქვას ქონებრივ დავაზეც.
შეთანხმების მიუღწევლობის შემთხვევაში სასამართლოსთვის მიმართვა მეუღლეებს აუცილებლად მოუწევთ. სამოქალაქო რეესტრი მხოლოდ ორივე მათგანის თანხმობის შემთხვევაში დაარეგისტრირებს განქორწინებას სასამართლოს გადაწყვეტილების გარეშე, სადავო საკითხებზე გადაწყვეტილების მიღება კი მისი კომპეტენცია არაა. ეს საკითხები სასამართლომ უნდა გადაწყვიტოს, ხოლო სამოქალაქო რეესტრი ამ გადაწყვეტილების საფუძველზე დაარეგისტრირებს განქორწინებასაც.
კანონში გათვალისწინებულია სპეციალური შემთხვევებიც, როცა ერთ–ერთი მეუღლე ქმედუუნარო ან მსჯავრდებულია. ასეთ შემთხვევაში აუცილებელია საქმეში ჩაერთოს ქმედუუნარო მეუღლის მეურვე, საჭიროების შემთხვევაში კი სასჯელაღსრულების დაწესებულების ადმინისტრაციაც.
სამოქალაქო რეესტრის სააგენტო უფლებამოსილია მიიღოს ერთ–ერთი მეუღლის განცხადება განქორწინების შესახებ, მაგრამ აუცილებლად აცნობებს ამის თაობაზე ქმედუუნარო მეუღლის მეურვეს ან მსჯავრდებულ მეუღლეს. თუკი ეს უკანასკნელნი სამი თვის ვადაში შეატყობინებენ სამოქალაქო რეესტრის ტერიტორიულ სამსახურს დავის არარსებობისა და განქორწინებაზე თანხმობის შესახებ, განქორწინება დაუბრკოლებლად დარეგისტრირდება.
ასე გამოიყურება განქორწინების ტიპიური პროცედურა, როდესაც ორივე მეუღლე თანახმაა განქორწინებაზე. ასეთი თანხმობის არარსებობის შემთხვევაში კი წარმოიშობა დავები ალიმენტის, შრომისუუნარო მეუღლის დახმარების, ქონების გაყოფისა და არასრულწლოვანი შვილების საცხოვრებელი ადგილის თაობაზე. ამ საკითხებს უფრო ვრცლად მომდევნო პოსტებში შევეხები.
P.S. დიდი სიამოვნებით მივიღებ შენიშვნებს ტექსტის ხარისხსა ან სირთულესთან დაკავშირებით.
Themis 